U bent hier: De Reynaert Archief artikels 24ste jaargang nr 2 - Zomer 2006 KRUIDENALFABET Brandnetel
De natuur is een bron van gezondheid,schoonheid en geneeskracht. Vele planten zijn niet enkel mooi en sierlijk,maar ook nuttig voor ons algemeen welzijn.
Agrimonie,anijs,absint,alant,artisjok…keuze genoeg om te beginnen! Maar wie a zegt moet ook b zeggen…Daarom laat ik maar meteen een andere plant als eerste aan bod komen. Een plant die door velen gezien wordt als onkruid,maar door menig natuurliefhebber terecht als waardevol kruid wordt aanvaard. Ik heb het over de brandnetel,den tingel op z’n Belseels. Men onderscheidt twee netelsoorten:de grote brandnetel(Urtica dioica)en de kleine brandnetel(Urtica urens). De eerste soort wordt tot 150 cm hoog en komt veel voor op braakliggende terreinen,bosranden en oevers. De kleine soort kennen we als tuinonkruid en is slechts 10à50 cm hoog. In verhalen,volksgeloof en volksgeneeswijze wordt tussen beide netelsoorten geen onderscheid gemaakt,maar meestal wordt toch de grote brandnetel bedoeld.
Dit“ongewenste” groen staat vooral bekend om zijn ontgiftende eigenschappen. De zuiverende werking is het sterkst bij jonge plantjes. Als in de vroege lente het jonge blad tevoorschijn komt,is het een ideaal tijdstip om dit heilzame groen te plukken. Juist op dat moment heeft ons lichaam behoefte om te ontgiften en te zuiveren. Verzamel flink wat jong plantenmateriaal en droog het vervolgens op een donkere,goed verluchte plaats. Als het kruid droog en broos aanvoelt,kan men het bewaren in donkere glazen potten of in goed afgesloten papieren zakken.
Brandnetels zijn rijk aan mineralen die opgehoopte afvalstoffen binden en uitscheiden. Thee getrokken van jonge brandneteltoppen zuivert maag en darmen en is een ijzerleverancier bij bloedarmoede. Bloedsomloop en nierfunctie worden gunstig beïnvloed door het gebruik van brandnetel. Als voorjaarskuur kan men - ev. naast een dieet van lichtere voeding - gedurende drie weken tweemaal daags een tas brandnetelthee drinken.
Vanwege het bloedreinigend vermogen is de thee ook aan te wenden bij reuma en jicht. Ook het zeer hoge gehalte aan mineralen en spoorelementen,die goed oplosbaar zijn en dus door middel van thee opgenomen worden,zou wel eens een belangrijke rol kunnen spelen bij het genezend vermogen dat brandnetelthee op allerlei kwaaltjes heeft. Want ook aandoeningen van de ademhalingswegen en van het spijsverteringstelsel reageren gunstig op een geregeld gebruik van deze thee.
Een algemene regel:drink nooit eenzelfde kruidendrank gedurende meerdere opeenvolgende weken. Onderbreek het gebruik van een zelfde kruid en wissel regelmatig af met andere nuttige kruiden.
In de keuken biedt brandnetel eveneens een aantal mogelijkheden. Velen kennen wel een receptje van brandnetelsoep. In kruidenboeken vindt men vele varianten terug.
Hier een andere lekkernij:brandnetelpannenkoeken. Maak een beslag van¾kg bloem(volkoren+spelt),1 l sojamelk,4 eigelen,2 pakjes vanillesuiker,een snuifje kruidenzout,twee handenvol fijngehakte brandneteltoppen.
Pannenkoeken bakken in olie of boter naar keuze. Eenvoudig,maar zeer lekker!
Op vlak van lichaamsverzorging heeft onze tingel ook zijn nut! Een aftreksel van de blaadjes werkt goed tegen eczeem en reinigt de huid bij acné. Een afkooksel kan als haarlotion gebruikt worden tegen haaruitval.
In de fytotherapie(plantengeneeskunde)vervaardigt men preparaten van de wortel bij klachten met het urineren ten gevolge van goedaardige prostaatvergroting. Eveneens zijn preparaten van het bloeiend kruid verkrijgbaar als ondersteunde behandeling bij oa. reumatische klachten en jicht.
Door de eeuwen heen heeft men aan vele planten magische krachten toegeschreven,zo ook aan de brandnetel. Vroeger geloofde men dat de brandnetel bescherming tegen blikseminslag bood. Men gooide bij onweer netels in het vuur. Anderzijds gebruikte men de netel ook in de liefdesmagie:netelzaden werden in water gekookt en tijdens het roeren sprak men een spreuk uit om een geliefde voor zich te winnen. Het afkooksel moest vervolgens over de deurdrempel van de begeerde man gegoten worden zodat deze uitverkorene in vurige liefde voor de tovenares zou ontvlammen! (tja,het waren vrouwen die deze trucjes toepasten…)
Dat de brandnetel een van de oudste spinplanten is,ontdekken we in de sprookjeswereld. In“De wilde zwanen” van Hans Christian Andersen moet Elisa zeven hemden van netels maken om haar broers van een betovering te redden. Dit is niet zomaar verzinsel:de grote brandnetel werd tot in de eerste helft van de 18e eeuw als inheemse vezelplant verbouwd. Van de stengelvezels vervaardigde men neteldoek.
Tot hier een eerste kennismaking met de boeiende plantenwereld. Graag tot de volgende keer!
Vriendelijke groeten,Ingrid Schevernels,herboriste-aromaconsulente. Schrijberg 153,9111 Belsele tel 03 772 29 12 - 0474 24 66 12